A është papunësia problemi më serioz ekonomik i Shqipërisë? (pjesa 2 nga 2)

Etjon Basha

Shënim: nga koha e botimit të këtij shkrimi, opinioni im mbi çështjen e papunësisë në Trojet Shqiptare ka ndryshuar dukshëm nga sa jepet më poshtë. Sot nuk do mbroja më idenë që papunësia është thjesht problem i pagave të ulëta, por ka një element të qenësishëm “papunësie jo-vullnetare” çka përbën realisht një problem madhor për mirëqenien e Shqiptarëve. Zhvillimi i vijuar i botëkuptimit ekonomik i përmban dhe rreziqe të tilla.  Megjithatë, postimi nuk do të largohet nga blogu (Dhjetor 2016).

(vijon nga pjesa e parë)

6)     Testi Teorik 2: emigracioni

Kohët e arta!

Shqipëria është gjendur dy herë brenda 20 viteve të fundit në kushtet e papunësisë reale masive: pas rënies së sistemit ekonomik socialist, dhe në 1997-ën. Në të dy këto raste ndarja e punës në shoqëri mori fund, dhe një pjesë e madhe e popullsisë aktive u gjend jashtë tregut të punës kundër vullnetit të saj dhe të punëdhënësve.

A është papunësia problemi më serioz ekonomik i Shqipërisë? (pjesa 1 nga 2)

Etjon Basha

Shënim: nga koha e botimit të këtij shkrimi, opinioni im mbi çështjen e papunësisë në Trojet Shqiptare ka ndryshuar dukshëm nga sa jepet më poshtë. Sot nuk do mbroja më idenë që papunësia është thjesht problem i pagave të ulëta, por ka një element të qenësishëm “papunësie jo-vullnetare” çka përbën realisht një problem madhor për mirëqenien e Shqiptarëve. Zhvillimi i vijuar i botëkuptimit ekonomik i përmban dhe rreziqe të tilla.  Megjithatë, postimi nuk do të largohet nga blogu (Dhjetor 2016).

Është thuajse e pamundur të përzihesh në ndonjë farë debati ekonomik për ndonjë farë kohe dhe të mos dëgjosh, herët ose vonë, që papunësia është problemi më i madh i ekonomisë Shqiptare.  Analistët dhe mediat i bëjnë jehonë këtij besimi të madh që thuajse kushdo e ndan. Dhe a nuk kanë të drejtë shqiptarët të ankohen për këtë kancer bashkëkohor, që po cënon mirëqenien e qindra mijëra ose dhe miliona shqiptarëve sot?

Vlerësimi i gabuar i normës së interesit

Bardhyl Salihu

Kur njëri e pyeti shokun e tij ekonomist për shëndetin e të atit, ekonomisti u përgjigj: “Në krahasim me çka?” Kjo anekdotë është ilustrim i përkryer i ngatërrimit në të cilin e gjejnë vetën analistët në Kosovë kur flasin për normat e interesit.

A e dëmtojnë subvencionet tregtare Kosovën?

Bardhyl Salihu

Njëri prej miteve kundër tregtisë së lirë i cili sillet shpesh vërdallë është ai që subvencionimi i produkteve të cilat i importon Kosova e dëmtojnë ekonominë e saj. Propagandues i këtij miti është për shembull artikulli i botuar në gazetën ZËRI (në rubrikën e opinioneve) nga z. Abaz Reçica. Arsyetimi vijon përafërsisht kështu: meqë produktet që i importon Kosova subvencionohen nga Shtetet të cilat i eksportojnë, ato mund të shiten më lirë dhe si rezultat i krijojnë konkurrencë “të padrejtë” prodhuesve vendorë. Duke qenë se prodhuesit vendorë nuk mund të garojnë me produkte kaq të lira, prodhimi vendor dekurajohet dhe ekonomia e Kosovës dëmtohet. Kjo në teorinë ekonomike kryesore njihet si “damping”.

Bankat, kartelet dhe normat e interesit

Bardhyl Salihu

Komisioni i Konkurrencës (KK) i është vënë pas bankave komerciale në Kosovë për të hetuar nëse ato kanë formuar kartel nëpërmes marrëveshjeve të fshehta për t’i mbajtur normat e interesit “të larta”.  Por, problemi me këtë hetim është që në treg të lirë kategorikisht nuk mund të ketë kartele. E nëse tregu bankar në Kosovë nuk është i lirë, atëherë e dimë se kujt duhet t’i vihet pas Komisioni.

Nacionalizmi, regjistrimi i popullsisë dhe evolucioni kulturor (pjesa 3 nga 3)

Etjon Basha

4) Vetëvendosja si realitet historik

Me siguri shumëkush ka mbetur i tronditur nga skenarët e mësipërme. Si mund të lejojmë që pjesë të vendit të ndahen sepse kjo u kërkoka me referendum? Kufijtë e Shqipërisë janë shënuar me gjak ndër shekuj, dhe janë mbrojtur nga sulmet e ushtrive të huaja ndër breza! Cilët jemi ne për ti cenuar ato? Në fakt, ato duhen zgjeruar!

Nacionalizmi, regjistrimi i popullsisë dhe evolucioni kulturor (pjesa 2 nga 3)

Etjon Basha

2)      Parimi i vetëvendosjes dhe parimi etnik

Frika e shumë prej kritikëve të regjistrimit të popullsisë është se rezultatet do përdoren nga shtetet të treta për të ndryshuar kufijtë e Shqipërisë në favor të tyre. Para se të analizojmë vërtetësinë e këtij pretendimi, duhet të analizojmë teorinë dhe praktikën e vendosjes së kufijve në Evropën bashkëkohore.

Nacionalizmi, regjistrimi i popullsisë dhe evolucioni kulturor (pjesa 1 nga 3)

Etjon Basha

Nacionalizmi shqiptar duket se po gatitet për një ‘rikthim’ madhor. Dështimi spektakolar i regjimit nacional-socialist 50 vjeçar të Partisë së Punës duket se i ‘ftohu’ gjakrat nacionalistë për 20 vite. Po ja që mendësia e shqiptarit të mesëm duket se po anon sërish nga nacionalizmi disi më militant, veçanërisht jashtë kufijve të Republikës së Shqipërisë. Ky rizgjim ka gjetur së fundmi një kauzë të madhe për tu përqendruar: regjistrimi etnik dhe fetar i popullsisë në Shqipëri, proces që do nisë në 1 Tetor.